Conditum

De Wikipedia, la enciclopedia libre
(Redirigido desde «Conditum Paradoxum»)

El condītum («condimentado»), también llamado en griego bizantino como konditon (κόνδιτον), o también piperatum («pimentado») fue bebida de la Antigua Roma a base de vino endulzado con miel y especiado con pimienta, y a veces también otras hierbas aromáticas. En algunas fuentes históricas tiene una función curativa ya que incluye plantas medicinales.

En el antiguo conditum podría tener su origen el actual vino caliente, popular en Europa para ser consumido durante las navidades.

Recetas[editar]

Distintos autores han escrito recetas sobre cómo preparar diferentes variantes del conditum:

Apicio[editar]

El gastrónomo romano Apicius describe el conditum en su libro de cocina llamado De re coquinaria (tomo I.1.)

Plinio Secundo[editar]

En su enciclopedia Naturalis historia, Plinius Maior incluye una definición para esta bebida:

  • Conditum o piperatum, vino con nardo, hoja de laurel malabar, pimienta y miel.[3]

Aecio de Amida[editar]

El médico y escritor bizantino Aëtius Amidenus redactó varias recetas para elaborar konditon:

  • Conditum cholicis, vino con pimienta, escamonia, semillas de apio y miel.[4]
  • Conditum phlegmaticis, vino con yero, pimienta, anís, semillas de apio y miel.[5]
  • Conditum melancholicis, vino con polipodio, pimienta, semillas de apio y miel.[6]

Oribasio de Pérgamo[editar]

El médico griego bizantino Oribasius definió los siguientes conditum en su obra Collectiones Medicae:

Herófilo[editar]

Herbarius[editar]

En el libro botánico Herbarium Apuleii Platonici de autor anónimo (apodado Pseudo-Apuleius) se incluye la siguiente mención:

  • Conditum Priapisci, vino con pimienta, miel y priapisco (salep).[10]

Véase también[editar]

Bibliografía[editar]

Notas[editar]

  1. Se desconoce con exactitud qué planta es el carpesio, relacionada en algunas fuentes con el phu:
    Según Dioscórides, es llamado nardo salvaje y produce las hojas como las del olusatro. Su tallo es de un codo de altura, liso, tierno, tirando a purpúreo y las flores como las del narciso, teñidas de un claro purpúreo. Su raíz es un tanto rubia y olorosa. Es de naturaleza caliente. Provoca la orina, la sangre del menstruo y es eficaz contra el dolor de costado.
    Según Laguna, es ésta hierba la vulgarmente llamada valeriana mayor, que crece abundantemente en Alemania e Italia. Existe otra valeriana menor, la cual produce el tallo velloso, y su raíz es de olor ropas. Según Galeno, el carpesio, que nace en la Pamphilia, es semejante al phu, y según algunos otros escritores, el verdadero carpesio es aquella simiente aromática que en las boticas llaman cubebas. En realidad cuando Galeno habla de carpesio, o los árabes de abebas, se refieren a una misma hierba, la valeriana, de la cual emplean sus raíces y no sus simientes.
    Las cubebas de las boticas son unas simientes aromáticas al gusto agudas y amargas. Confortan el estómago, purgan el pecho, deshacen el bazo... etc.

Referencias[editar]

  1. Apicii De Re Coquinaria 1.1.1: "CONDITI PARADOXI COMPOSITIO: Mellis p.XV in aeneum uas mittuntur, praemissis vini sextariis duobus, ut in coctura mellis vinum decoquas. Quod igni lento et aridis lignis calefactum, commotum ferula dum coquitur, si effervere coeperit, vini rore conpescitur, praeter quod subtracto igni in se redit. Cum perfrixerit, rursus accenditur. Hoc secundo ac tertio fiet, ac tum demum remotum a foco postridie despumatur. Tum mittis piperis uncias quattor iam triti, masticis scripulos III, folii et croci dragmae singulae, datilorum ossibus torridis quinque, isdemque dactilis vino mollitis, intercedente prius suffusione vini de suo modo ac numero, ut tritura lenis habeatur. His omnibus paratis supermittis vini lenis sextaria XVIII. Carbones perfecto aderunt." Mirum est Apicium quantitates dedisse in his primi libri praeceptis.
  2. Apicii De Re Coquinaria 1.1.2: "CONDITUM MELIZOMUM PERPETUUM QUOD SUBMINISTRATUR PER VIAM PEREGRINANTI. Piper tritum cum melle despumto in cupellam mittis conditi loco, et ad momentum quantum sit bibendum, tantum aut mellis proferas aut vini misceas. Sed si uas erit, nonnihil uini melizomo mittas, adiciendum propter mellis exitum solutiorem".
  3. Plinii Maioris Naturalis Historia [1]: "apud alios nardi etiam et malobathri selibris in musti congios duos additis, qualia nunc quoque fiunt pipere et melle addito, quae alii condita, alii piperata appellant".
  4. Aëtii Amideni Iatrica 3.66: "Κονδίτον ξανθοχόλοιϲ. Πεπέρεωϲ 𐅻 γ ϲκαμμωνίαϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α· προλεάναϲ τὰ εἴδη καθ’ ἑαυτὰ ἔπειτα καὶ ϲὺν τῷ μέλιτι, εἶτα τὸν οἶνον ἐπιβαλὼν ἔα ἡμέραϲ ε καὶ χρῶ"
  5. Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον φλεγματικοῖϲ. Λαθυρίδων 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ἀνίϲου ϲελίνου ϲπέρματοϲ ἀνὰ 𐆄 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, καὶ χρῶ."
  6. Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον μελαγχολικοῖϲ. Πολυποδίου 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, <καὶ χρῶ>."
  7. Oribasii Collectiones Medicae 5.33.8: "Κονδίτον πρώτιστον ἐν κύστει λίθοις. Μέλιτος ξέστην α, οἴνου ξεστία ε, πεπέρεως 𐆄 α, σαρξιφάγου γρ. δ, ναρδοστάχυος γρ. δ, καρπησίου, ζιγγιβέρεως, μήου, ἀσάρου, κασίας, σίνωνος, πετροσελίνου, ἀκόρου, γεντιανῆς, δαύκου ἀνὰ γρ. δ· τῷ ἀπηφρισμένῳ μέλιτι ἑνώσας τὰ ξηρία καὶ τῷ οἴνῳ ἔα τὸ ἀγγεῖον ἡμέρας ι πέψεως χάριν.
  8. Oribasii Collectiones Medicae 5.33.9 "Κονδίτον. Μέλιτος 𐆃 ι, οἴνου πρωτίου 𐆃 λ, πεπέρεως 𐆄 α· τρίψας τὸ πέπερι μῖξον τῷ οἴνῳ καὶ ἀπαφρίσας τὸ μέλι ἕνωσον τῷ οἴνῳ καὶ ἀναδήσας ἔα.
  9. Hierophili Πῶς ὀφείλει διαιτᾶσθαι ἄνθρωπος ἐφ’ ἑκάστῳ μηνί p. 459: "ἐκ δὲ γλυκοποσίας, κονδίτον ἔχον πέπερι, κινάμωμον, στάχος, καρεόφυλλον. λουτροῖς δὲ δι’ ὅλου τοῦ μηνὸς. καὶ τὰ μὲν τρία χρίεσθαι ἐν ἡμέρᾳ γʹ ἄνευ τῆς σμύρνης καὶ τῆς ἀλόης, τὰ δὲ ἄλλα γʹ λούεσθαι ἐν ἡμέρᾳ εʹ. οἴνους δὲ λεπτοὺς καὶ εὐώδεις καὶ ἐλαιοχρόους καὶ συνουσίας μετρίως."
  10. Herbarius 15: "Si quis ad mulierem non potuerit, herbae priapisci radicem (sed et testiculum dextrum qui maior est) teres eum et piperis grana xlvii, mellis uncias iv, in uino optimo medicamen soluis et pondus scripula ix per triduo sumes."