Lenguas fataluku-makasae

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Lenguas fataluku-makasae
Región Timor y Kisar
Países Bandera de Timor Oriental Timor Oriental
IndonesiaBandera de Indonesia Indonesia
Familia

familia de lenguas dentro de las lenguas papúes
  Trans-neoguineano (?)
    TNG occidental (?)
      Timor-Alor-Pantar

        L. Fataluku-Makasae
Subdivisiones Fataluku-Oirata
Makasae-Makalero

Las lenguas fataluku-makasae, oirata-makasai, o lenguas timoresas orientales son un subgrupo filogenético de lenguas papúes usualmente clasificadas dentro del grupo occidental de las lenguas trans-neoguineanas.

Clasificación[editar]

M. Ross (2005) considera a estas lenguas como un grupo filogenético probable sobre la base de los pronombres. Más recientemente Mandala (2011) sobre una evidencia más amplia que la usada por Ross, establece la siguiente clasificación en dos ramas:

Descripción lingüística[editar]

Fonología[editar]

Sobre la base de una lista de unos 200 cognados Mandala et al. (2011) reconstruyen para el proto-fatalaku-makasae el siguiente inventario consonántico:

Labial Alveolar Palatal Velar Glotal
oclusiva *b *t *k
fricativa *s (*h)
nasal *m *n
aproximante *w *l, *r (*y)

Los sonidos /*h/ y /*y/ son alófonos secundarios que aparecen sólo a nivel del proto-fatalaku-oirata pero no está claro estén presentes en proto-fatalaku-makasae. El inventario de vocales reconstruido consta de cinco unidades /*i, *e, *a, *o, *u/.

Pronombres[editar]

M. Ross (2005) reconstruye formas de primera y segunda persona para las lenguas fataluku-makasae (que él denomina proto-Timor-Oriental):[1]

PROTO-
FAT.MAK.
Oirata
(objeto)
Fataluku Makasai
1sg *an[i] an-te (ani) ani ani
2sg *a[i] aa-te/ee-te[2]​ (ee) e ai
1ex *in[i] in-te (in) ini ini
1in *ap[i] ap-te (ap) afi fi
2pl *i ii-te (ii) i i

Comparación léxica[editar]

Los numerales en diferentes lenguas fatalaku-makasai son:[3][4]

GLOSA Fataluku-Oirata Makasai-Makalero PROTO-
FAT.-MAK.
Fatalaku Oirata Makasai Makalero
'1' ʔukáni ʔuwáni/
ʔaúni
u ˈuː(n) *u-
'2' ʔɛcɛ ʔɛ́i/
ʔɛjɛ-
lol-əʔe/
m-əhi*
lɔˈlɔj *-ete
'3' ʔutúʔɛ ʔútu lol-itu/
m-itu*
lɔˈlitu *-utu
'4' (fátɛ) (páta) lol-oha/
fər*
(ˈfaːt)
'5' (límɛ) (límɛ) (lima) (ˈlima)
'6' (nɛ́mɛ) (nɛ́mɛ) daho ˈɖowh *rahu
'7' (fítu) (pítu) (fitu) (ˈfitu)
'8' káfa kápa afo ˈafɔ *kabo
'9' (síva) (síwa) (siwa) (ˈsiwa)
'10' taʔánɛ taʔan aúni ruruu ˈruru *taʔan/
*ruru

Los términos entre paréntesis seguramente son préstamos de alguna lengua austronesia oceánica, compárense las formas del proto-oceánico: *pati~ɸati '4', *lima '5', *onom '6', *pitu~*ɸitu '7' y *śiwa '9'. Las formas con asterisco postupuesto makasai sólo se usan para contar personas.

Referencias[editar]

  1. M. Ross, 2005.
  2. ee-te is a polite form
  3. East Timor Numerals (E. Chan) Archivado el 31 de diciembre de 2013 en Wayback Machine.
  4. «Timor-Alor-Pantar Numerals (M. Rosenfelder)». Archivado desde el original el 23 de abril de 2016. Consultado el 1 de enero de 2014. 

Bibliografía[editar]

  • H. Mandala, Aron Meko Mbete, Ni Made Dhanawaty & Inyo Yis Fernandez (2011). “Phonological Evolution of Oirata and its Genetic Relationship with Non-Austronesian Languages in Timor-Leste”, Denpasar: Ejournal Universitas Udayana.
  • M. Ross (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages." In: Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide and Jack Golson, eds, Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples, 15-66. Canberra: Pacific Linguistics.
  • A. Schapper, J. Huber (2012). "State-of-the-art in the documentation of the Papuan languages of Timor, Alor, Pantar and Kisar", Wacana, Journal of the Humanities of Indonesia, 14(2).