Lenguas nupoides

De Wikipedia, la enciclopedia libre
Lenguas nupoides
Región Nigeria central meridional
Países Bandera de Nigeria Nigeria
Hablantes ~3 millones
Familia

Níger-Congo
  Volta-Congo
    Benue-Kwa
      Níger-Volta

        L. Nupoides
Subdivisiones Ebira-Gade
Nupe-Gbagyi

Las lenguas nupoides son un grupo de lenguas Volta-Níger habladas a lo largo del Río Níger desde la confluencia con el río Benue hacia el norte, en Nigeria central. Esta región incluye las ciudades de Kaduna y la capital Abuya. Las principales lenguas de este grupo son el nupe, el gbagyi y el ebira, cada una de estas lenguas con cerca de un millón de hablantes.

Clasificación[editar]

Las lenguas nupoides son subgrupo de la rama Volta-Níger de las lenguas Níger-Congo. Dentro de las lenguas Volta-Níger se ha propuesto que el nupoide, el oko y el idomoide podrían formar un grupo filogenético. Las lenguas del grupo propiamente nupoide se clasifican en dos subgrupos más pequeños:

  • Ebira-Gade: Ebira, Gade.
  • Nupe-Gbagyi:
    • Gwari (gbagyi, gbari)
    • Nupe: nupe (nupe-nupe-tako), asu, gupa-abawa, kakanda, kami, kupa.
    • Dibo.

Comparación léxica[editar]

Los numerales para diferentes lenguas nupoides son:[1][2]

GLOSA Nupe-Gbagyi Ebira
(igbira)
PROTO-
NUPOIDE
Nupe Gbagyi Kakanda
'1' niní gb͡ᵐaːrí gúní ɔ̀ːnyɪ̄ *ɔ̀-ɲɪ
'2' gúbà ŋʷã̂ba gúbà ɛ̀ːvā *ɛ̀-bà
'3' gútá ŋʷã̂t͡ʃa gútá ɛ̀ːtá *ɛ̀-tá
'4' gúni ŋʷã̂ɲi gúni ɛ̀ːnà *ɛ̀-niə
'5' gútsũ ŋʷã̂tⁿù gútũ ɛ̀ːhɪ́ *ɛ̀-tsun
'6' gútswàɲĩ tⁿúwĩ gútuaɲĩ̀ hɪ̋nɔ̋nyɪ̄ *-tw̃ã-ɲɪ
'7' gútwàbà tⁿâba gútuabà hɪ̋m̋bā *ǹ-tw̃ã-bà
'8' gútotá tⁿẫ̂t͡ʃa gútòtá hɪ̋n̋tá *-tw̃ã-tá
'9' gútwã̀ni tⁿâɲi gútuani hɪ̋ǹnà *-tw̃ã-ɲi
'10' gúwo ŋʷã̂wò gúwo ɛ̀ːwʊ́ *ɛ̀-bwʊ́n

Referencias[editar]

  1. «Benue-Congo Numerals». Archivado desde el original el 5 de abril de 2012. Consultado el 20 de octubre de 2012. 
  2. Blench, Roger. 2013. The Nupoid languages of west-central Nigeria: overview and comparative word list.